Hạ đường huyết là tình trạng lượng đường (glucose) trong máu hạ dưới mức 70 mg/dL. Mức đường huyết bình thường của cơ thể trước khi ăn dao động từ 90 – 130mg/dL, giữa bữa ăn 70 mg/dL đến 100 mg/dL, sau khi ăn 1-2 giờ phải dưới 180 mg/dL.

Bệnh hạ đường huyết do tiểu đường xảy ra khi lượng hormone insulin và glucagon điều tiết trong máu bị mất cân bằng. Các nguyên nhân gây ra sự mất cân bằng hormone có thể là:

- Quá liều thuốc hạ đường huyết insuline, thuốc viên điều trị đái tháo đường, dùng thuốc xa bữa ăn.

 

- Sai lầm trong chế độ ăn: không ăn đủ lượng đường bột cần thiết, chế độ ăn kiêng không hợp lý, bỏ bữa ăn, không ăn vẫn tiêm insulin, thiếu bữa phụ v.v...

- Hoạt động thể lực quá mức

- Nguyên nhân khác: suy gan nặng, nhịn ăn kéo dài sau phẫu thuật tiêu hóa, uống nhiều rượu bia, hạ thân nhiệt, khối u tụy …

Triệu chứng của hạ đường huyết có thể khác nhau tùy theo mức độ nghiêm trọng, nhưng nhìn chung bao gồm các dấu hiệu sau:

• Run rẩy: Tay chân có thể run lên, cảm giác không vững.
• Đổ mồ hôi: đổ nhiều mồ hôi, ngay cả khi không vận động mạnh hoặc không nóng.
• Đói bụng: Cảm giác đói cồn cào, đặc biệt là thèm đồ ngọt.
• Mệt mỏi: Cảm thấy mệt mỏi, yếu sức hoặc kiệt sức đột ngột.
• Tim đập nhanh: Nhịp tim có thể đập nhanh và mạnh hơn bình thường.
• Chóng mặt hoặc hoa mắt: Có cảm giác quay cuồng hoặc mất thăng bằng.
• Khó tập trung: Khó khăn trong việc suy nghĩ hoặc tập trung, cảm giác đầu óc lơ mơ, không tỉnh táo.
• Lú lẫn: Không nhớ được hoặc dễ bị nhầm lẫn, mất phương hướng.
• Cáu gắt hoặc thay đổi tâm trạng: Tâm trạng có thể thay đổi nhanh, từ vui vẻ sang buồn bã hoặc cáu kỉnh.
• Nhìn mờ: Mắt có thể mờ đi, khó nhìn rõ mọi thứ.
• Ngứa ran hoặc tê: Có thể cảm thấy ngứa hoặc tê ở môi, lưỡi hoặc ngón tay.

Trong trường hợp nghiêm trọng, nếu không được xử lý kịp thời, hạ đường huyết có thể dẫn đến:

• Ngất xỉu hoặc co giật
• Hôn mê

Dự phòng hạ đường huyết, hiểu rõ về các nguyên nhân là bước quan trọng trong việc phòng ngừa:

- Ăn uống đều đặn và cân đối

• Không bỏ bữa: Ăn đủ bữa, đặc biệt là bữa sáng và các bữa phụ, để duy trì mức đường huyết ổn định trong suốt ngày.

• Kết hợp tinh bột và protein: Bữa ăn nên có cả tinh bột và protein để giúp ổn định lượng đường trong máu. Ví dụ: kết hợp cơm, bánh mì với thịt, cá, trứng hoặc đậu.

• Chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp: Các loại thực phẩm như ngũ cốc nguyên hạt, rau củ, trái cây ít ngọt giúp kiểm soát mức đường trong máu tốt hơn.

- Theo dõi lượng đường huyết: Kiểm tra đường huyết thường xuyên: Đối với người bị tiểu đường, việc kiểm tra đường huyết theo chỉ định của bác sĩ giúp theo dõi tình trạng sức khỏe và điều chỉnh liều thuốc hợp lý.

- Dùng thuốc đúng liều lượng

• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ: Đối với người đang điều trị tiểu đường, sử dụng thuốc hạ đường huyết hoặc insulin đúng liều lượng và đúng thời gian là quan trọng để tránh tụt đường huyết.

• Điều chỉnh thuốc khi cần thiết: Nếu có thay đổi về hoạt động thể lực, ăn uống, hoặc khi ốm đau, nên hỏi ý kiến bác sĩ để điều chỉnh liều thuốc.

- Tập thể dục hợp lý

• Tập thể dục đều đặn: Thể dục tốt cho sức khỏe, nhưng không nên tập quá sức hoặc tập khi đói.

• Mang theo đồ ăn nhẹ: Khi tập thể dục, hãy chuẩn bị sẵn đồ ăn nhẹ có chứa carbohydrate (như bánh quy, trái cây khô) để phòng ngừa hạ đường huyết đột ngột.

- Hạn chế tiêu thụ rượu

• Tránh uống rượu khi đói: Uống rượu khi không có thức ăn có thể làm giảm mức đường trong máu.

• Uống rượu ở mức vừa phải: Rượu có thể ảnh hưởng đến đường huyết, do đó nếu uống, hãy giới hạn lượng và ăn kèm thức ăn.

- Chuẩn bị sẵn đồ ăn chứa đường: Luôn mang theo kẹo hoặc đồ uống có đường: Để phòng trường hợp đường huyết tụt đột ngột, nên có sẵn kẹo, nước ngọt hoặc viên glucose bên mình.

- Giáo dục người thân về hạ đường huyết: Thông báo cho gia đình và bạn bè: Hãy giải thích cho những người xung quanh về các triệu chứng và cách xử lý hạ đường huyết để họ có thể giúp đỡ nếu bạn gặp tình huống khẩn cấp.

Nếu bạn đang dùng thuốc điều trị tiểu đường hoặc có nguy cơ hạ đường huyết, tuân thủ các biện pháp này sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ và đảm bảo sức khỏe tốt hơn.